De kans dat je huidkanker krijgt, neemt bij iedere keer dat je verbrandt toe

Bruin is beautiful, als het van nature is. Een zongebruinde huid is een minder goed idee. Rood is al helemaal slecht. Elke keer dat je verbrandt, neemt je kans op huidkanker toe.

‘We moeten af van het idee dat een zongebruinde huid mooi is’, zegt Karlijn Thoonen. Tijdens haar promotieonderzoek aan Maastricht University keek zij hoe goed ouders hun kinderen beschermen tegen de zon. Helaas verbranden er heel wat kinderen.

Een op de drie kinderen verbrandt in de zomer

Hoe weet je hoe goed ouders hun kroost insmeren? ‘Ik heb zo’n 600 ouders drie jaar lang gevolgd’, zegt Thoonen. Elk jaar vulden ze na de zomer een vragenlijst in. ‘Een op de drie kinderen was die zomer minstens een keer verbrand door de zon.’

Dat valt reuze mee, toch? ‘Het is veel te veel’, reageert Thoonen. ‘We weten dat één verbranding als kind de kans op huidkanker al verdubbelt.’ Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Hoe zorgt een heerlijk zonnetje voor huidkanker? ‘De zon beschadigt het DNA en die schade hoopt zich op’, zegt Thoonen. Zo kan kanker ontstaan, wat in de kern niets anders is dan lichaamscellen die door kapot DNA ontspoord raken.

‘We hebben ook interviews gehouden met een aantal ouders’, vervolgt de onderzoeker. ‘Als je doorvraagt, merk je dat in werkelijkheid nog meer verbrandingen voorkomen.’ In een vragenlijst geven ouders niet altijd netjes aan dat hun kind verbrand is. Ze schamen zich er soms voor. ‘Het komt ook voor dat ze denken dat een rode huid nog niet betekent dat het kind verbrand is.’ Mis. Een rode huid is een alarmsignaal. Het laat je zien dat je het zo bont hebt gemaakt, dat je huidcellen afsterven.

Een zongebruinde huid is een beschadigde huid

En hoe goed smeren volwassenen zichzelf in? Veertig tot vijftig procent van de ouders verbrandt in de zomer zelf minstens een keer, tonen de vragenlijsten. Maar met een bruin kleurtje is niets mis toch? ‘Bruin worden is niet oké’, legt Thoonen uit. Een zongebruinde huid is het bewijs dat de huid beschadigd is geraakt. Als reactie daarop maakt je huid pigment aan, om je beter te beschermen tegen de vurige bol. Al is die bescherming niet genoeg. Als je bruin bent, kan de zon je nog steeds in stukken stralen.

Smeren dan maar? Met factor vijftig, tipt Thoonen. Dat is toch net nog beter dan factor dertig. ‘Mensen weten ook wel dat ze zich moeten insmeren met een hoge beschermingsfactor. Wat ze vaak niet weten, is dat je een half uur van tevoren al moet smeren.’ En je moet het elke twee uur herhalen. Of je kinderen insmeert met kindercrème of gewoon spul, maakt trouwens niet uit.

Huidkanker door de zon is makkelijk te voorkomen

De beste tip is wegblijven uit de zon, zeker op het heetst van de dag. Toch de zon in? ‘Dan is kleding belangrijk, inclusief hoedje of petje. Kinderen kunnen tussen twaalf en vier uur beter in de schaduw spelen. En dan nog moet je ze insmeren.’

Helaas zonaanbidders, het is niet anders. Zonnen is het nieuwe zitten. En zitten was al het nieuwe roken. Waar het ooit normaal was om te roken, en zelfs stoer, weten we tegenwoordig dat het vooral longkanker oplevert. En hoewel het al een tijdje hip is om je bruin te laten bakken, kun je dat beter niet doen. Op je strandlaken of ligbed zadel je jezelf op met huidkanker. ‘Dat is niet alleen de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland, het is ook de vorm die het makkelijkst te voorkomen is.’