Met dank aan corona Deel 1, 2, 3,

 Met dank aan corona (deel 1): onderzoek naar daten zonder ontmoeting

De coronacrisis is een gigantisch experiment, vanuit wetenschappelijk oogpunt dan. De omstandigheden waarin we nu leven zijn uniek. Stille straten, mensen die wekenlang op elkaars lip zitten, een schonere lucht, je handen ontelbare keren wassen, om maar eens wat te noemen. Veel wetenschappers grijpen de kans om juist nu onderzoek te doen. Zoals Elisabeth Timmermans, die wil weten wat de coronacrisis met ons liefdesleven doet.

Door de uitbraak van het nieuwe coronavirus moeten we ineens allemaal zoveel mogelijk binnenblijven. Hoe date je als je elkaar niet mag ontmoeten? En wat doet het met je relatie als je 24 uur per dag met je partner thuis zit? Dat vroeg onlinedate-onderzoeker Elisabeth Timmermans van de Erasmus Universiteit Rotterdam zich af.

Samen met acht andere wetenschappers, onder andere van de Britse University of Essex, heeft ze een online onderzoek uit de grond gestampt. Dat gaat over daten en relaties. Iedereen boven de achttien kan meedoen.

Date zonder ontmoeting

Timmermans zelf is vooral geïnteresseerd in hoe mensen daten als ze elkaar niet mogen ontmoeten. 'Normaal gesproken beperken de meeste mensen zich op datingapps, zoals Tinder, tot mogelijke partners die relatief dichtbij wonen. Maar als je elkaar toch niet kunt ontmoeten, kijken ze misschien wel een stuk verder, zelfs over landsgrenzen.'

Na een tijdje chatten wil je toch checken of iemand wel is zoals hij zegt dat hij is.

Videodaten was vóór het coronatijdperk helemaal niet populair. Timmermans: 'Je ziet jezelf de hele tijd. En je vindt niet altijd dat je er heel flatteus uitziet op video. Maar nu gaan mensen waarschijnlijk toch vaker videodaten. Je wilt na een tijdje chatten toch checken of iemand wel is zoals hij zegt dat hij is. Ik ben heel benieuwd wat mensen van videodaten vinden.'

Na twee weken chatten, ga je iemand idealiseren

Normaal gesproken is het verstandig om binnen twee weken af te spreken als je online een match hebt, weet Timmermans. 'Als je langer dan een paar weken chat, maak je een geïdealiseerd beeld van iemand. Als je dan in het echt afspreekt, kun je heel makkelijk afknappen op kleine dingen. Bijvoorbeeld dat je date helemaal niet klinkt zoals je had gedacht.'

Dater wordt creatief

Maar hoe gaat het nu verder na een paar chat- of videogesprekken? En blijven die gesprekken op afstand ook interessant? Timmermans: 'Diepgang hebben in je date-gesprekken is heel fijn, maar dat kan natuurlijk niet de hele tijd. Je hebt soms een luchtige afwisseling nodig. Hoe krijgen daters dat nu voor elkaar? Hoe creatief worden ze?'

'Ze dagen elkaar uit met opdrachtjes, bijvoorbeeld om een yogavideo na te doen. Zo leren ze elkaar ook iets beter kennen. En hoe drijf je de spanning op als je elkaar niet mag zien? Ik heb al leuke dingen gehoord, zoals ‘schrijf een erotisch verhaal en mail het of stuur het op via de post’.

Wordt videodaten het nieuwe daten?

Timmermans is natuurlijk ook benieuwd hoe deze veranderde manier van daten over een paar maanden uitpakt. Misschien blijkt videodaten wel een heel behulpzame datevorm. Timmermans: 'Vooral mannen moeten vaak een drempel over om te gaan speeddaten. Videodaten is voor hen misschien makkelijker. Dat kan bovendien gewoon vanuit je eigen huiskamer.'

Mannen moeten vaak een drempel over om te gaan speeddaten. Videodaten is makkelijker.

Relatie onder de loep

Wie al een relatie heeft, kan ook meedoen aan het onderzoek. Timmermans: Hebben partners nu meer seks omdat ze de hele tijd samen zijn of juist minder? Verandert de taakverdeling binnen het huishouden en de opvoeding als beide partners evenveel thuis zijn? Ervaren partners meer ruzie en frustraties?

In de stad Chinese stad Wuhan, waar de uitbraak van het nieuwe coronavirus begon, is het aantal scheidingen na de lockdown fors gestegen. Timmermans: 'Dat heeft waarschijnlijk te maken met die tijd in quarantaine. Als dat zo is, kunnen we dat met dit onderzoek daadwerkelijk aantonen. En welke factoren spelen dan precies een rol?'

En misschien komen sommige stellen juist wel nader tot elkaar door het gedwongen samenzijn. Timmermans: 'Dat is dan mogelijk een teken dat je juist veel quality time met elkaar nodig hebt om samen een goede relatie te hebben.'

Doe mee aan dit onderzoek

Wil je meedoen aan dit Engelstalige wetenschappelijk onderzoek? Dat kan hier:

Met dank aan corona (deel 2): gedragen wilde dieren zich anders als het minder druk is in het bos?

De coronacrisis is een gigantisch experiment, vanuit wetenschappelijk oogpunt dan. Stille straten, mensen die wekenlang op elkaars lip zitten, je handen ontelbare keren wassen: wetenschappers onderzoeken de unieke omstandigheden. Zoals Patrick Jansen. Hij wil weten hoe dieren reageren op de plotselinge rust in Het Nationale Park De Hoge Veluwe.

Wilde dieren zijn niet erg dol op mensen. Zodra ze ons in de smiezen krijgen, maken ze zich uit de voeten. Zo ook het wild in Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Maar sinds de coronacrisis zijn daar een stuk minder mensen te vinden. Wat vinden de dieren van die rust?

Tijdens de openingstijden komen er minder bezoekers dan normaal naar dit nationale park. Bovendien gaat het park een uur later open en vier uur eerder dicht. De dieren hebben nu dus vijf extra mensvrije uren per dag.

Wildcamera reageert op warmte

Ecoloog Patrick Jansen van Wageningen University deed al onderzoek in het nationale park. Sinds 2013 staan er ruim vijftig wildcamera's in het omheinde natuurgebied. Zodra er een dier van enige afmeting (formaat haas of groter) langskomt, detecteert een sensor de lichaamswarmte en begint de camera foto's te maken. De camera stopt pas als het dier weer weg is.

Die camera's staan in zes verschillende soorten leefgebieden, zoals bos, open heide en stuifzandgebied. Bij elke opname registreren ze de tijd. Jansen: 'Zo kunnen we precies zien welke dieren op welke tijdstippen gebruikmaken van die plekken.'

Nachtdier wordt dagdier

'Veel dieren zoals wilde zwijnen, edelherten en reeën zijn grotendeels schemer- en nachtactief', vertelt Jansen. 'Maar deze dieren kunnen ook overdag actief zijn. Als ze tenminste nergens bang voor hoeven zijn. Dat weten we uit natuurgebieden waar bijna geen mensen komen.'

Toen in 2001 mond-en-klauwzeer heerste, een ziekte die gevaarlijk is voor onder meer vee en herten, was Het Nationale Park De Hoge Veluwe helemaal dicht. Jansen: 'Boswachters zagen dat schuwe beesten ineens ook midden op de dag door het open veld liepen. Maar deze gedragsverandering is nooit echt gemeten. We gaan kijken of we nu iets soortgelijks zien als er minder mensen zijn.'

Maakt het dieren uit hoeveel bezoekers er zijn?

Verschuiven de activiteiten van groot wild van de nacht naar de dag? Zoeken ze andere plekken op? Zijn ze minder alert dan anders? Dat laatste kun je zien aan het percentage dieren dat op de foto's alert met hun kop omhoog staat in plaats van omlaag om te eten.

Of maakt het ze allemaal niet zoveel uit? Jansen: 'Het zou kunnen dat een klein aantal bezoekers in hun leefgebied hetzelfde effect heeft op dieren als veel mensen. Dan verandert er voor hen niets.'

Help de onderzoekers een handje

De eerste foto's uit coronatijd worden nu geanalyseerd. Iedereen kan de onderzoekers daarbij van dienst zijn. Op de website Snapshot Hoge Veluwe kun je helpen met het identificeren van de dieren op de foto's.

Met dank aan corona (deel 3): worden we lui als we thuiswerken?

De coronacrisis is een gigantisch experiment, vanuit wetenschappelijk oogpunt dan. Stille straten, mensen die wekenlang op elkaars lip zitten, je handen ontelbare keren wassen: wetenschappers onderzoeken de unieke omstandigheden. Zoals hoogleraar inspanningsfysiologie Maria Hopman van Radboudumc. Zij zoekt uit wat maanden thuiswerken doet met onze wil om te bewegen.

Veel mensen hebben hun dagelijkse wandeling of fietstocht naar het station en kantoor ingeruild voor een wandeling van het bed naar de bank. Daar wordt zonder moeite de laptop opengeklapt, om die na afloop van de werkdag weer dicht te klappen. Misschien lopen we tussendoor een keer naar de keuken voor een kopje koffie of thee, maar die wandelingetjes vallen in het niet bij de stappen die we normaal zetten op de werkvloer.

Met andere woorden: veel beweegmomenten zijn sinds de lockdown verdwenen. En dat hoeft niet zo erg te zijn, als we ze maar compenseren. Maar doen we dat ook?

We zijn sinds de lockdown minder actief

Dat onderzoekt hoogleraar inspanningsfysiologie Maria Hopman. Al jarenlang ontvangt zij van 22.000 deelnemers aan de Nijmeegse Vierdaagse en andere wandelaars en hardlopers ingevulde vragenlijsten over hun beweegpatronen. Toen de lockdown begon, stuurde Hopman deze groep opnieuw vragenlijsten op.

'We wilden bijvoorbeeld weten hoe ze bewegen in coronatijd en of ze meer of minder zijn gaan slapen', aldus de onderzoeker. De eerste 4000 vragenlijsten die tijdens de eerste vier weken van de lockdown zijn ingevuld, zijn inmiddels geanalyseerd. En wat blijkt? Bijna iedereen beweegt significant minder.

Vooral thuiswerkers bewegen een stuk minder

Hoeveel minder je beweegt, lijkt met name te liggen aan je werksituatie. 'We maken onderscheid tussen drie categorieën', vertelt Hopman. 'De groep die werkloos is of met pensioen, de groep bij wie er niks is veranderd in de werksituatie en de groep die thuiswerkt (en die voor de lockdown naar zijn werk ging). Iedereen is minder gaan bewegen, maar het grootste verschil zie je bij de mensen die sinds de lockdown thuiswerken. Zij bewegen maar liefst twintig procent minder dan eerst.'

This content is imported from {embed-name}. You may be able to find the same content in another format, or you may be able to find more information, at their web site.

Dat heeft volgens Hopman alles te maken met het woon-werkverkeer dat weg is gevallen. Het uurtje dat je normaal gesproken standaard in beweging bent, moet je nu zelf compenseren. Dat doen we dus niet. En vergeet niet: de groep die Hopman ondervraagt, wordt gevormd door wandelliefhebbers met een actieve levensstijl. 'Het zou dus kunnen dat de gemiddelde Nederlander nog minder is gaan bewegen.'

Maar wie zijn dan al die joggers buiten?

Toch zie je om de haverklap weer een puffende jogger buiten rennen, of iemand zijn best doen op skeelers. Zijn we echt zoveel minder actief? 'Vergeet niet dat er normaal gesproken per uur van de dag honderden tot duizenden mensen in de sportschool staan', vertelt Hopman. 'Als iedereen die daar een alternatief voor zoekt, buiten zou sporten, dan zou het stervensdruk moeten zijn in de parken en op straat. En dat is duidelijk niet het geval.'

Daar komt nog bij dat er naast de sportschoolgangers ook thuiswerkers rond zouden moeten rennen om hun gebrek aan beweging te compenseren. Dus ook al lijkt het alsof er meer fluoriserende pakjes op straat te vinden zijn dan voor de lockdown, het zijn er lang niet genoeg.

Sinds de coronacrisis zijn we meer gaan slapen

Opvallend: we bewegen volgens het onderzoek minder, maar we slapen meer. 'Zo'n dertig procent van de thuiswerkers is meer gaan slapen. Dat komt ongetwijfeld omdat ze nu geen reistijd meer hebben', aldus Hopman. Het lijkt erop dat we een lui volkje geworden zijn sinds die lockdown.

This content is imported from {embed-name}. You may be able to find the same content in another format, or you may be able to find more information, at their web site.

'De mens is van nature liever lui dan moe', aldus Hopman. 'Dat maakt deze situatie ook zo lastig. Mensen die naar hun werk moeten, komen vanzelf in beweging. Maar als dat niet hoeft, zie je dat de motivatie om te gaan bewegen bij veel van ons ontbreekt. Als dit patroon maar lang genoeg aanhoudt, gaat het straks heel veel daadkracht kosten om weer actief te worden en vroeg op te staan.'

Al dat stilzitten is niet goed voor de gezondheid

Maar is het echt zo erg, die luiheid? Het is misschien een van de zeven zonden, maar hoeveel kwaad kan dat bankhangen nou echt? Hopman: 'De norm is niet voor niets een half uur beweging per dag. Actief zijn is goed voor je weerstand en je immuunsysteem, en dat is nu ontzettend belangrijk.'

En vergeet ook de langetermijngevolgen van de lockdown op onze gezondheid niet. 'Stel je voor dat je nu veertig bent en niet meer genoeg beweegt. Dan kom je aan en gaat je conditie achteruit. Daarmee vergroot je het risico dat je na tien jaar een hartinfarct krijgt.'

Zijn we ook dikker geworden?

Dat we minder bewegen heeft Hopman met haar onderzoek dus bewezen. Maar zijn we ook al zwaarder geworden? 'Daar kunnen we nog niks over zeggen. Die vragenlijsten moeten we nog binnenkrijgen', aldus Hopman.

This content is imported from {embed-name}. You may be able to find the same content in another format, or you may be able to find more information, at their web site.

Aangezien de regel 'werk zoveel mogelijk thuis' voorlopig nog wel van kracht blijft, is de kans vrij aannemelijk dat we er een paar kilo bij gaan krijgen. Dus hup, ga nu maar gauw naar buiten voor een wandeling. 'Maar wel op afstand', voegt Hopman eraan toe.