Oranje doet het geweldig, maar vrouwenvoetbal is er nog lang niet

De Oranjeleeuwinnen staan in de WK-finale. Fantastisch natuurlijk. Maar vrouwenvoetbal heeft van ver moeten komen. 'Afgrijselijk, het gezicht van een vrouw die zich inspant.'

Voetbal voor vrouwen? ‘Een amusementsbeweging die niets met sport te maken heeft. Het zal wel weer overwaaien, maar het is genoeglijk en gezellig en in elk geval verheugt het mij dat er dames zijn die de sport zo’n warm hart toedragen.’ Wie weet dat Het Vrije Volk dit in 1955 optekende uit de mond van Hans Hopster, voorzitter van de KNVB, begrijpt dat het vrouwenvoetbal van ver is gekomen.

Mannen en vrouwen zijn nog altijd niet gelijk in de voetbalwereld

Meer dan een eeuw lang is er gestreden voor de acceptatie van het vrouwenvoetbal. Inmiddels is het, na hockey, de snelst groeiende sport in Nederland. Maar het werk is nog lang niet af. Want er zijn nog altijd geen gelijke kansen voor mannelijke en vrouwelijke voetballers, constateert Martine Prange. Aan de Universiteit Leiden doet de filosofe onderzoek naar vrouwenvoetbal. Niet alleen naar de geschiedenis ervan, maar vooral naar de maatschappelijke impact. Heeft voetbal de emancipatie van vrouwen vooruit geholpen? En wat doet alle weerstand tegen de sport met de voetbalsters zelf?

Uit Pranges onderzoek blijkt dat, ondanks de enorme groei van de sport, de maatschappelijke weerstand die voetbalsters ervaren nauwelijks is afgenomen. Nog steeds hebben ze het gevoel dat ze zich extra moeten bewijzen en moeten laten zien dat ze ‘als meisje heus wel kunnen voetballen’.

Voetbal doet iets met je persoonlijkheid

Binnen Pranges onderzoeksproject worden niet alleen huidige en voormalige clubspeelsters geïnterviewd over hun ervaringen. Er zijn ook gesprekken gevoerd met ‘gewone’ meisjes die op straat voetballen. ‘Sport verbroedert’, vertelt Prange, ‘maar er vindt ook uitsluiting plaats. Wat doet dat met je persoonlijkheid? Dat vind ik interessant. Aan de ene kant betreden vrouwen een mannendomein waarbinnen ze duidelijk ‘anders’ zijn. Tegelijk biedt voetbal hen de gelegenheid om te doen wat ze graag willen doen. Het is dus ook heel bevrijdend.’

Voetballende vrouwen, daar moeten veel mannen nog erg aan wennen.

Voetbalsters leveren ook strijd buiten het veld

Als het om uitsluiting gaat, doelt Prange met name op de vooroordelen en het seksisme waarmee speelsters vanaf het begin te maken hebben gehad. Dat geldt ook voor haarzelf. ‘Ik was het enige meisje in mijn omgeving dat voetbalde, en dat kreeg ik voortdurend te horen. In die tijd is mijn activisme ontstaan.’