Waar zit je het veiligst in de auto?

Waar zit je het veiligst in de auto?

Dodemansstoel

De dodemansstoel wordt hij ook wel genoemd, de stoel van de bijrijder in een auto. Want voorin zou je bij een botsing een grotere kans hebben dood te gaan dan achterin. Klopt dat? Waar zit je het (on)veiligst in de auto?

De gevaarlijkste stoel van de wereld? Dat is niet de elektrische stoel in een gevangenis. Het is de bijrijdersstoel van de auto. Elke auto, ook die van jou. Volgens de statistieken zat twee op de drie autododen rechts naast de bestuurder. Dat is extreem veel, helemaal als je bedenkt dat de bestuurdersstoel altijd bezet is en de bijrijdersstoel niet. De bijrijdersstoel, vooral bezet door moeders, echtgenotes, geliefden en kinderen, is daarom de dodemansstoel.

Tenminste, zo dachten we er vroeger over. Met de zinnen hierboven opende het Amerikaanse tijdschrift Popular Science in 1950 een verhaal over de bijrijdersstoel en over manieren om het autorijden veiliger te maken voor de 

passagiers die naast de bestuurder zitten. Making the Death Seat Safer heette het artikel, tweederde eeuw geleden. Maar dezelfde stoel heeft nu nog de bijnaam dodemansstoel. Het staat zelfs in het Engelse woordenboek (‘de stoel naast de bestuurder’, lees je daarin achter ‘death seat’). Klopt dat? Is het voorin bij een auto-ongeluk echt gevaarlijker dan achterin?

Tijden zijn veranderd

tegen waarin de plaatsen op de achterbank inderdaad als veiliger uit de bus kwam dan de bijrijdersstoel. In 2006 concludeerden onderzoekers van de University of Washington (VS), na bestudering van tienduizenden sterfgevallen in het verkeer, dat passagiers achterin ongeveer veertig procent minder risico lopen om te overlijden bij een crash dan de passagiers voorin. Het verschil in risico op ernstig letsel was grofweg eenderde, aldus de onderzoekers. Een van de redenen waarom bijrijders zo vaak slachtoffer zijn, is dat ze bij een frontale botsing heel dicht bij de plaats van impact zitten. Ze klappen op het dashboard als de auto plotseling stopt. Maar dat onderzoek was gebaseerd op statistieken uit de jaren 1993 tot 2000. Sindsdien is er veel veranderd.

Snufjes hebben geholpen

Tegenwoordig heb je achterin juist een grotere kans dood te gaan dan voorin, of de botsing nu frontaal, van opzij of van achteren is. Als je tenminste in een auto zit die na 2006 gemaakt is. Dat bleek in 2015 uit onderzoek aan onder meer de University of Pennsylvania. Achterin zo’n modernere auto heb je volgens dat onderzoek 46 procent meer kans te sterven bij een crash dan voorin. Is iedereen voorin beter af? Dat niet: kinderen van acht jaar en jonger lopen achterin nog altijd minder gevaar dan voorin. Maar boven die leeftijd is voorin zitten dus veiliger dan achterin. Waarom dat omgedraaid is? Niet omdat het gevaarlijker geworden is om achterin te zitten. Het is veel veiliger geworden om voorin te zitten. Dat is te danken aan de vele maatregelen die autofabrikanten hebben genomen om de levens van mensen voorin te redden. In 1950 prees Popular Science de autogordel nog aan als een revolutie die levens zou gaan redden. Inmiddels hebben ook andere ontwikkelingen het leven van passagiers, vooral voorin, zekerder gemaakt. Denk aan steeds veiliger constructies en kreukelzones, of aan betere gordels, en meer en betere airbags. De bestuurdersairbags horen pas sinds begin jaren negentig tot de standaarduitrusting van auto’s, airbags voor bijrijders (en gordijn- en andere airbags) zijn van nog recenter datum. Ook zijn steeds meer auto’s met slimme snufjes als remhulpen uitgerust. Die zorgen dat een frontale 

botsing minder hard aankomt. Vergeleken met de veiligheidswinst van de bijrijders, loopt die van de achterbankpassagiers volgens onderzoekers uit de pas. Dat is niet eens zo heel gek: de stoel voorin is vaker bezet dan de achterbank (en de bijrijdersstoel was in het verleden daadwerkelijk het gevaarlijkst).

Hoe goed zit de bestuurder?

En de bestuurders dan? Daarover ontbreken de gegevens opmerkelijk genoeg. De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) bijvoorbeeld heeft hier geen cijfers over, laten ze weten. Maar bestuurders lijken op zijn minst even veilig als hun bijrijder. Ook schreven de wetenschappers van de University of Washington in een soortgelijk, later uitgevoerd onderzoek: ‘Bestuurders zijn niet meegenomen in onze studie, aangezien niet verwacht mag worden dat bestuurders hun sterfterisico omlaag kunnen brengen door op een andere plaats te gaan zitten.

MEER INFORMATIE

www.swov.nl : veel cijfers, feiten en onderzoeken over verkeersveiligheid.

De beste plek?

 Zowel trein als vliegtuig zijn zeer veilige vervoermiddelen. Maar waar moet je gaan zitten als je nog minder gevaar wil lopen?

Vliegtuig

Als je gaat vliegen, boek dan een plek achterin. Bij een crash raakt de neus meestal als eerste de grond. Het voorste deel van het vliegtuig vangt dus vaak een groter deel van de klap op dan het achterdeel en breekt vaak af. Achterin heb je daarom een grotere kans om een ongeval te overleven. Zit je dan ook nog eens dicht bij een nooduitgang (binnen vijf rijen afstand), dan zijn je kansen relatief helemaal goed.

Trein

Ook op het spoor zit je beter achteraan. Wagons ontsporen vooraan vaker dan achteraan. Ga ook niet aan het raam zitten. Aan het gangpad heb je minder last van rondvliegend glas en van voorwerpen die door het raam naar binnen komen, en je wordt niet zo snel zelf uit het raam geslingerd.

Veilig nageslacht

Van alle verkeersdeelnemers komen de jongsten het minst vaak om het leven. Per miljard reizigerskilometers valt onder kinderen van nul tot vijf jaar een dode per jaar (en dan vooral onder voetgangers en fietsers, en nauwelijks 

onder autopassagiers). Bij mensen van vijftien en ouder zijn dat er 4,2 (bron: SWOV). Dat lage aantal sterfgevallen is te danken aan de uitgebreide veiligheidsmaatregelen die we voor kinderen nemen, zegt engineer Thilo Moerke, die bij Ford werkt aan veiligheidssystemen. En het wordt volgens hem nog veiliger. Dat is onder meer te danken aan i-Size, een nieuwe Europese standaard voor kinderstoeltjes. ‘Een van de voordelen is dat stoeltjes nu ook verplicht zijn om bescherming te bieden bij een botsing van opzij.’ Die verplichting gold tot nu toe niet. Ook heb je nu kinderstoeltjes met sensoren, die aangeven of het zitje goed is geïnstalleerd. ‘Als een kind goed in een kinderstoeltje zit, dat ook goed geïnstalleerd is, zie je geen sterfgevallen meer. Niet een.’ Behalve in uitzonderlijke gevallen, als er een enorme truck op de auto inrijdt bijvoorbeeld. ‘Maar niet bij de gewone aanrijdingen.’ Moerkes optimisme lijkt niet eens overdreven: in 2014 waren in Nederland niet meer dan drie autododen jonger dan vijftien jaar (volgens het CBS). Maar een jaar eerder, in 2013? Toen waren het er, voor het eerst, nul.