Is koffie gezond?

Nederlanders drinken gemiddeld 3,2 kopjes koffie per dag.                                   Koffie is daarmee de meest gedronken drank in Nederland.                                     Hoe zit het met koffie en onze gezondheid? Het goede nieuws,                             koffie is niet ongezond.                                                                                         Toch zijn er wel een paar dingen om op te letten.

Cholesterol

Sommige stoffen in koffie verhogen het slechte (LDL) cholesterol in het bloed.                                     Cafestol is een van de belangrijkste stoffen die hiervoor verantwoordelijk is.                                       Voor wie last heeft van een te hoog cholesterolgehalte is het belangrijk hier niet te                                 veel van binnen te krijgen.

Bij het filteren van koffie blijft cafestol achter in een papieren filter. Dus koffie uit een filtermachine of koffiepad-apparaat bevat vrij weinig cafestol. Het drinken van                         filterkoffie heeft dan ook nauwelijks effect op het cholesterolgehalte.  

Espresso, koffie uit een cafetière of Turkse koffie is ongefilterd. Deze koffie bevat veel cafestol. Wie al een hoog cholesterolgehalte heeft, kan hier dus beter niet te veel     van drinken.

Niet alleen de manier van zetten heeft invloed op het cafestolgehalte.                                       Er blijkt ook een verschil te zitten tussen het type koffie en tussen merken,                                Zo bevat koffie gezet met espresso-cupjes de helft minder cafestol dan koffie gezet met lungo-cupjes.

Zetmethode	Gefilterd*	Cafestol  (mg per kopje)	Maximaal aantal kopjes per dag**
Filterkoffie	ja	0,1	ongelimiteerd
Percolator		0,1	ongelimiteerd
Koffiepads	ja	0,1	ongelimiteerd
Automaat met vloeibaar koffieconcentraat	ja	0,1	ongelimiteerd
Automaat met een papieren filter ***	ja	0,1	ongelimiteerd
Oploskoffie	ja	0,2	ongelimiteerd
Koffiecapsules		1	2-3
Italiaans espressopotje (Moka)		1	2-3
Automaat met een metalen of nylon filter ***		1	2-3
Espresso		1,5	2-3
Cafetière (French press)		3,5	1
Turkse/Griekse koffie		4	1

* Met een papieren filter.

** Aantal kopjes dat je kunt drinken voordat het een noemenswaardig effect heeft op het cholesterolgehalte.

*** Aan de buitenkant van een automaat is vaak niet te zien welk type filter er wordt         gebruikt. De zetmethode is te achterhalen bij diegene die hem vult of bij de leverancier.

Maximaal 4 kopjes

Hoewel er maar weinig cafestol in gefilterde koffie zit, adviseert het Voedingscentrum om maximaal 4 kopjes koffie per dag te drinken. Dit heeft te maken met de hoeveelheid                 cafeïne die in de koffie zit. Cafeïne kan nadelige effecten hebben, zoals slaapproblemen, hoofdpijn en angstgevoelens. 

Acrylamide in koffie

Acrylamide is een stof die ontstaat bij de verhitting van bepaalde levensmiddelen.                     Het is nog niet goed bekend hoe schadelijk deze stof is. Maar voorzichtigheid is geboden,       de stof is mogelijk kankerverwekkend.

Koffie is verantwoordelijk voor een kwart van de acrylamide die we binnenkrijgen.                  In een kopje koffie zit op zich niet zoveel van deze stof, maar omdat er flink                        wat koffie wordt gedronken telt het behoorlijk op. Andere producten                                      die acrylamide bevatten zijn frites en chips. 

Volgens de Europese Voedsel Autoriteit EFSA is de hoeveelheid acrylamide in gebrande koffie de laatste jaren gestegen. Het ontstaat tijdens het roosteren, maar de hoeveelheid neemt waarschijnlijk weer af als de bonen langer geroosterd worden.

Om te zorgen dat fabrikanten de hoeveelheid acrylamide in koffie beperken zijn er signaalwaardes. Het is niet strafbaar om daarboven te zitten. Maar de fabrikant moet wel in actie komen en zijn proces aanpassen.

De Franse consumentenbond liet in 2014 het acrylamidegehalte meten in enkele koffiecapsules van Nespresso en L'Or en in oploskoffie van Nestlé. Zij vonden geen overschrijdingen van deze signaalwaardes. Alle koffies bevatten ongeveer evenveel acrylamide. De Zweedse consumentenbond vond in datzelfde jaar wel enkele overschrijdingen. Het ging om koffiecapsules van de merken                                          Lavazza (2 van de 4 getest) en Nespresso (1 van de 4).

Wie denkt slim te zijn en uit te wijken naar granenkoffies of andere koffiesurrogaten kan bedrogen uitkomen. Als deze 'koffie' gemaakt is van chicorei, dan zit er vaak flink wat acrylamide in, tot wel 10 keer zoveel als in gewone koffie.

Zwangerschap en borstvoeding

Koffie bevat cafeïne en dat heeft een opwekkend effect. Geef je nog borstvoeding?            Dan kun je volgens het Voedingscentrum beter niet meer dan 1 kopje koffie of andere cafeïnerijke drank per dag drinken. Anders kan je kind onrustig worden.

Ook voor zwangere vrouwen is het advies om geen of maximaal 1 kopje per                        dag te drinken. Cafeïne is mogelijk schadelijk voor het ongeboren kind.

Gunstige effecten van koffie

De Gezondheidsraad concludeerde begin 2015 dat er grote bewijskracht is voor gunstige effecten van koffie.

• 2-4 koppen per dag: 10% lager risico op coronaire hartziekten en beroerte.
• 5 koppen per dag: 30% lager risico op diabetes type 2.

In juni 2015 publiceerde het Europese bureau voor voedselveiligheid dat meer dan                 5 koppen schadelijk is voor de gezondheid. Verder zou de inname van cafeïne ook voor minderjarigen nadelige gevolgen kunnen hebben.