Een ‘muggen’ aanvalsplan in 4 stappen
Het zonseizoen is open! Helaas zijn daarmee ook de muggen terug. Hoe zorg je dat je relaxed picknickt en zoemloos slaapt zonder lek te worden geprikt? Een aanvalsplan in 4 stappen.
Gekmakend nachtelijk gezoem, mislukte jachtpogingen en irritant jeukende bulten: vaak begint het muggenleed al in april en duurt het tot en met september. Hartje zomer is de overlast het grootst. De boosdoeners zijn de vrouwtjesmuggen die (eiwitten in) je bloed nodig hebben om eitjes te kunnen leggen.
In Nederland zijn zo’n dertig muggensoorten actief. De belangrijkste is de Culex pipiens, de officiële benaming van de huis-tuin-en-slaapkamermug. Die verspreidt geen gevaarlijke malaria, knokkelkoorts, zika, chikungunya, gele koorts of Japanse encefalitis, zoals muggen in andere delen van de wereld dat kunnen doen.
De Aziatische tijgermug wordt heel af en toe op Nederlandse grond gespot, maar het risico dat dit zwart-witte beestje hier ziektes overbrengt is te verwaarlozen. Wel zijn er sinds 2020 in Nederland een paar besmettingen met het griepachtige westnijlvirus vastgesteld. Ook dat wordt overgebracht door muggen.
Toch blijft de kans dat je hier doodziek wordt van een muggenbeet miniem. Maar de overlast en ergernis die muggen geven zijn reden genoeg voor een keihard bestrijdingsplan. Lees hier hoe je van die bloedzuigers afkomt.
1. Voorkomen
Weg met muggen? Dan is het zaak te beginnen bij de bron: de eitjes die de vrouwtjes in stilstaand zoet water leggen. En dat water is overal: in stilstaande stadsgrachten, op platte daken en in dakgoten die slecht afwateren. Ook in je tuin bevinden zich veel potentiële ideale muggennesten. Denk aan schoteltjes onder een bloempot, een vogelbadje, drinkbakken, gieters of kinderzwembadjes. Ook een kruiwagen met een laagje water of een regenton zijn perfecte broedplaatsen.
"Een kruiwagen met een laagje water en een regenton zijn perfecte broedplaatsen voor de mug"
De remedie is simpel: check je buitenruimte elke week op stilstaand water en gooi het weg. Zorg voor schone dakgoten en sluit de regenton goed af, bijvoorbeeld met horrengaas. Voor de vogels en bloemen mag je het water gerust verversen. Zolang je het wekelijks vernieuwt, voorkom je dat er uit muggeneitjes larven komen die uiteindelijk tot stekers en zoemers uitgroeien.
2. Blokkeren
Versper muggen allereerst de toegang tot je slaapkamer: de meeste inheemse muggen vallen ’s nachts aan. Een raamhor is een goed begin. Zorg voor maatwerk: kieren groter dan 1,7 mm zijn wijd openstaande deuren voor muggen. Ook de klamboe is een uitstekende, mens- en milieuvriendelijke manier om muggenbeten te voorkomen. Houd de maasgrootte in de gaten: kleiner dan 1,5 mm (mesh 295 tot de kleinste maat: mesh 900).
De klamboe is een goede, mens- en milieuvriendelijke manier om muggenbeten te voorkomen
Ga je buiten Europa op reis, dan is het slim om voor een met permetrine of deltametrine geïmpregneerd exemplaar te kiezen. Dat spul is voor ons ongevaarlijk, maar voor insecten giftig. Hang de klamboe op én vouw ’m onder je matras.
Een barbecue of wandeling in een muggenrijk gebied, of reis je af naar (sub)tropisch oord? Draag dan beschermende kleding: hoge schoenen, een lange broek, iets met lange mouwen. Voor een grondige aanpak draag je ook geïmpregneerde insectwerende sokken en een speciaal muskietennet om je hoofd (o.a. via careplus-shop.nl).
3. Verjagen
Het slechte nieuws: de meeste middelen om muggen te verdrijven werken niet.
Citronella
Of het nou op armbandjes, tafelkleden of in kaarsen zit: volgens medisch entomoloog Bart Knols – internationaal bekend als de ‘muggenprofessor’– is het allemaal onzinnig. In het beste geval schrikt de citronellageur muggen heel even af om vervolgens toch aan te vallen.
Ook van tea-treeolie, lavendel, kattenkruid, knoflook, mentholcrème en het slikken van vitamine B is de effectiviteit nooit onomstotelijk bewezen.
Antimuggen-app
Zulke apps sturen een ultrasone toon – methode hondenfluitje – door de speaker. Muggen zouden daar niet van houden, maar Knols concludeert na uitgebreid testen dat het onzin is.
Zoet bloed bestaat niet
Helaas komen muggen niet af op licht, maar op lichaamsgeur en de kooldioxide die je uitademt. Die verschillende geurstoffen en hoeveelheden kooldioxide verklaren meteen waarom de één een muggenmagneet is en de ander niet. Helaas heb je daar geen invloed op. Maar zoet bloed is dus geen factor: dat bestaat niet.
Airco of ventilator
Je hoort vaak dat muggen niet van wind of kou houden. Maar een echt hongerige mug landt desnoods bij tegenwind.
Antimug-stekkers
Deze verspreiden stoffen (meestal pyrethroïden) waar muggen niet van houden. Ze zijn effectief, maar besef dat je de hele nacht chemische stoffen ligt in te ademen, wat zeker voor baby’s en kleine kinderen gevaarlijk kan zijn. Volg dus precies de gebruiksaanwijzing.
Krant of vliegenmepper
Wie raak slaat, heeft een 100 procent betrouwbaar bestrijdingsmiddel. Sla je met zo’n elektrische tennisracketachtige mepper, dan knalt de mug tegen de draden en wordt geëlektrocuteerd. Een krant is goedkoper, maar geeft vlekken op de muur.
Smeren met DEET, Icaridine en Citriodiol doe je alleen als het echt niet anders kan
4. Smeren
Als de eerder beschreven remedies niet voldoende werken, kun je je insmeren met een antimuggenmiddel. Er zijn drie ingrediënten die wetenschappelijk bewezen effectief zijn:
is het belangrijkste chemische middel tegen muggen. Het werd bedacht in de jaren vijftig voor het Amerikaanse leger. Afhankelijk van het percentage werkt het enkele uren tot maximaal tien uur. Zwangere vrouwen en baby’s jonger dan twee maanden mogen het niet gebruiken. Kies voor kinderen tot twee jaar een crème, lotion of spray met tot
Het middel mag niet in ogen of neus komen, smeer de handen van kleine kinderen er daarom nooit mee in. En pas op: de ethanol waarin het goedje is opgelost, kan branden in wondjes, en kunststof (van bijvoorbeeld je zonnebril of horlogeglas of -bandje) kan er door worden aangetast.
te koop in 15 of 20 procent, is een alternatief voor DEET dat sinds 2017 op de Nederlandse markt is. Het beschermt zo’n zes uur tegen (tropische) muggen en heeft als voordeel dat het niet irriterend is en je zonnebril heel laat. Maar net als DEET wil je dit niet op kinderhanden hebben.
Aan zwangeren en kinderen tot drie jaar wordt het gebruik in principe afgeraden, tenzij je naar bepaalde hoog-mug-risico-regio’s afreist. Vraag dan altijd advies aan een arts.
is het enige natuurlijke muggenwerende middel met een wetenschappelijk bewezen werking. Het is het hoofdbestanddeel van een etherische olie die wordt gewonnen uit eucalyptusbomen. Citriodiol ruikt sterk, lijkt op menthol en houdt muggen rond de zes uur op afstand.
Voor zwangeren en baby’s vanaf drie maanden is het veilig te gebruiken. Wat doe je dan voor pasgeborenen? Eigenlijk wat voor iedereen geldt, want smeren doe je alleen als het echt niet anders kan.
Doorloop eerst stap 1 t/m 3: pak de muggennesten aan, ga voor horren en klamboes en sla de overgebleven muggen van je af.
Toch een bult?
Ondanks voorzorgsmaatregelen gestoken? Probeer niet te krabben, koel de bulten eventueel met een natte doek of ijsblokje en smeer om kriebel en zwelling te verminderen met een antihistaminezalf zoals Azaron. Wat ook kan helpen is een antihooikoortstablet (of een ander antihistaminicum). Bij heftige jeuk kun je de dokter vragen om een corticosteroïdencrème.